2020/3

Gülümsemek bedava diye bir söz var, hiç duydunuz mu? Peki, gülümsemek sizce hava su gibi bedava görünüp gerçekten de öyle olan bir davranış mıdır, yoksa gülümsemenin de bir bedeli var mıdır?

Ona gülümseyeni karşılıksız bırakmak istemeyen bir ortaokul öğrencisi karşısındaki 20lik delikanlıya kibarca davranıyor ama yanlış anlaşılıyor… O küçük kızı kahraman ablası uyarmasa belki yıllar sonra bunu anca öğrenecek…

Zıp zıp kanguru gibi neşe içinde ortamlarda var olan üniversite öğrencisi, çok mutlu diye çok güldüğü için sınıf arkadaşının ona uyuz olduğunu öğreniyor… Gidiyor ona soruyor: “evet, fazla gülüyorsun” diyor.

Hele ki yetişkincilik oynarken, iş dünyasında… En büyük bedeller de o zaman ödeniyor. Gülümseyen kişiye daha az saygı gösterebileceğine inanıyor çalışanlar.

Ama neden?

Dar görüşlülük mü? Görmemişlik mi? Cehalet mi? Gelenek mi? Görgü mü?

Adını tam koyamıyorum. Bizim eşsiz ülkemizi batılılaşmaya çalışırken batıdan alıp yapısına uygun gelmeyip ‘batı’rdıklarından biri mi yoksa bu da…

Yaşam denilen yolculuğumuzda çevremizdeki diğer canlara daha saygılı, daha sevgi dolu ve daha empatik olmamızı sağlayacak yegane şey ego törpülenmesi iken bu gülümseme düşmanlarının hayatımıza sağladığı katkı tam da bu… Egomuzu törpülüyorlar, daha iyi bir insan olma yolunda adım attırıyorlar… Biz gelişirken onların içi boş, kişiliksel veya kalite olarak (hiç kullanmayı sevmediğim bir kavram fakat şu anda daha iyisini bulamıyorum ifademde) karşılığı olmayan egolarını şişirmeleri belki de bir denge sağlıyor…  Fakat şundan eminim ki evren her zaman ekilenleri biçmeye gelir. Adalet –çoğu zaman öyle görünmese de- yerini her daim bulur.

Bu yüzden bedeli olsa da gülümsemek bedavadır diyorum. Bırakmayalım gülümsemeyi, trafikte yol verdiğimiz kişinin teşekkür gülümsemesini karşılıksız bırakmayalım. Acı çeken, kafası karışık yorgun kişilere gücümüz varsa bir gülümsemeyi çok görmeyelim…

Vesaire vesaire.

2020/2

Bazen kal gelir insana. Hepimiz bunu yaşamışızdır.  Olaylar olur, olanlar olmuştur ve biz “nasıl yani?” bile diyemeyiz. Sanırım gerçek bir sanatkar olabilen ile olamayanı ayırt eden budur. Her türlü “nasıl yani” gerçek bir sanatkar için ilhamdır. Üretmeyi bırakmaz, kriz ortamında daha da çok materyal bulur. Bazı sanatçı özentileri de hayatı; hem anlamak istedikleri bir felsefi akım, hem de hissetmeden nötrlemek istedikleri bir oyun gibi yaşamaya çalışırken bulur kendilerini… Bazen çağlayan gibi akar kelimeler bazen de düşünmek fazla yıpratıcı olur, bütün yaratıcılık ruhun içine kilitlenir, en karanlık köşede yok olmaya mahkum bırakılır.

Belki de sadece bir alışkanlık meselesidir;  Hayatı sanata çevirmek.

Varlık çok ağır bir yüktür, hissedebilene. Hissetmek olumlu veya övgü gerektiren bir durum değil asla, sadece bir durum. Varlık yükünü hisseden kişi her gün neşeli olamaz elbet. Her gün hedeflerinin peşinde koşamaz. Ne basit olabilir ne de aşırı hırslı. Mutluluk her insanda olduğu gibi dalga dalga gelir. Kendini tanımaktan gelir. Kendini bilmekten. Kendini mutlu eden küçüklükleri bilmek bile huzur getirir. Varlık emektir, var olduğunun “gerçekten” farkında olmak emektir, varlığı kendini bilmeye adamak narsistik bir emektir J

İstikrarlı insanlara çok özenirim. Kendimin de ucundan istikrar sahibi olduğunu söyleyebilirim. Fakat çok istikrar da insan dışıdır, yapay zekaya kayan bir durumdur. İnsan dediğin kalkar düşer, yorulur, dinlenir, başa sarar… Yorulduğumuzda dinlenmek hakkımızdır, sürekli güçlü olmak zorunda değiliz. Hem omuz olabiliriz hem de omuz isteyebiliriz. Mükemmel olmamız şart değil. Zaten olamayız da, mükemmelliği amaçladığımız an hem kendimiz hayal kırıklığına uğrarız hem de sevdiklerimizi hüsranımızın kara bulutlarıyla üzeriz. Kaldı ki kim ister mükemmel olmayı?? Dünyaya ne için geldik? Kusurlarımızı paylaşmak ve büyümek için değil mi?

Kendimi bir krep gibi hissediyorum şu sıra… Çevrilip çevrilip pişiriliyorum… Çaba sarf ediyorum, ilk denemem ise daima başarısızca çöple buluşuyor.  Hangi yöne çevrilsem ateşle buluşuyorum. Fakat biliyorum ki, kaymak ve bal ile buluşacağım bir son bekliyor beni…

Biraz zorlama bir yazı oldu galiba, bitişler zordur derler, bence esas başlangıçlardır zor olan.

2020/4

Psikanaliz narsizmi besler mi? Yine ne diyor bu deli dediğinizi duyar gibi oluyorum. Ne yapayım beynim kelimeleri işleyen bir tığ gibi beklenmedik yerlere götürüyor hayatın yünlerini  Yani daha doğrusu insanın kendini anlama, kendisini kendi yapan yolcuğunda etkili olan travmaları, eksilerinin artılarının dayandığı sebepleri araştırma yoluna girmesi hatta daha da ileri giderek kişisel gelişim yolcuğuna adım atmasını sağlayan tüm girişimlerin böyle bir etkisi var mıdır?

Bir adım geri atalım…

Büyük aileleri düşünelim, mafya ailelerini, aşiret ailelerini, multi-milyar mirasa doğmuş aileleri, ünlü aileleri… Bu ailelerde dışarıdan her zaman öyle görünmese de birey önemli değildir, bütündür önemli olan. Topluluktur, gruptur… Birey ise bütünü oluşturan parçalardan biri olma yolunda önemlidir, vazgeçilmezdir ama hiçbir zaman başrol oyuncusu olamaz. Bu tür topluluklarda bireyselcilik, tekeycilik, içe dönme, düşünme-araştırma-geliştirme narsistik bir uğraşa döner. Bu uğraşlar ise kendi varlığının yıldızı olabilmeyi sağlar. Bu gruplarda entelektüel uğraşlar istenilen yol değildir;  pragmatik uğraşlar, ortak inançlar, geleneklerdir süreklilik için gerekli olan. Sadece tek kişi değil, hiç kimse başrol oyuncusu değildir hatta hiç kimse travmalarının bile yıldızı olamaz. Hepimiz şu cümleyi duymadık mı:” Bizim zamanımızda hiç böyle olabilir miydi? Tokatı yerdik babamızda kendimize gelir, ayarlarımız düzelirdi”.

Bana kalırsa bu anlayış neslin devamı için savunma mekanizması olarak gelişmiştir. Neslin devamı için entelektüel uğraşlar tehdit oluşturur… Yaşam kalitesi düşük olsa da kantitesi yüksek olsun ister neslin devamını getirmek için yırtınan bilinçaltı-dışı-ortası-üstü-içi-dışı…